Belangrijke stap richting EU-brede klokkenluidersbescherming
Op 24 oktober 2017 heeft het Europees Parlement zijn stem uitgebracht ten gunste van het voorstel om EU-brede wetgeving voor de bescherming van klokkenluiders vast te stellen. In een niet-bindende resolutie, die werd goedgekeurd, wordt de Europese Commissie opgeroepen om tegen het einde van het jaar een voorstel voor een richtlijn op tafel te leggen om iedereen die informatie van maatschappelijk belang wereldkundig maakt bescherming op Europees niveau te bieden.
De leden van het Europees Parlement pleiten ervoor dat alle lidstaten zorgen voor:
- Meldingssystemen om interne meldingen te vergemakkelijken en klokkenluiders in staat te stellen om - eventueel anoniem - verslag uit te brengen aan NGO’s of de pers.
- Bescherming tegen vergelding. Hieronder vallen ook sancties tegen hen die trachten te voorkomen dat klokkenluiders zich laten horen – en maatregelen om vergeldingsmaatregelen te ontmoedigen.
- Ondersteunende maatregelen, zoals juridische en financiële bijstand, psychologische ondersteuning en vergoeding van de schade die klokkenluiders in het kader van burgerrechtelijke procedures hebben geleden.
- Nationale onafhankelijke instanties die de meldingen in ontvangst nemen, de geloofwaardigheid ervan nagaan en klokkenluiders begeleiden, en daarnaast een autoriteit op EU-niveau om de coördinatie in grensoverschrijdende zaken te vergemakkelijken.
De resolutie van het parlement werd met 399 stemmen tegen 101 en 166 onthoudingen goedgekeurd. De vier N-VA-parlementsleden stemden tegen. "Natuurlijk verdienen klokkenluiders een beschermingsstatuut, maar dit onevenwichtig rapport draagt daar niet op de juiste manier toe bij", zegt Helga Stevens. Zij vindt dat het begrip 'klokkenluider' te ruim gedefinieerd wordt. De noodzaak van EU-brede wetgeving voor klokkenluiders komt voort uit een ongelijkmatig beschermingsniveau binnen de EU. Hoewel sommige EU-landen al een bepaald niveau van klokkenluidersbescherming hebben, heeft de overgrote meerderheid van de landen dat niet. Bovendien zijn de misstanden die klokkenluiders aankaarten vaak grensoverschrijdend. Verschillende wettelijke beschermingen en de geglobaliseerde aard van de EU-landen duiden aan dat we een beschermingsniveau nodig hebben voor klokkenluiders in de gehele EU, zodat gewone mensen die corruptie willen blootleggen en misstanden aan de kaak stellen, zich veilig en vrij kunnen voelen om zich uit te spreken.
Momenteel kent de Europese Commissie enkel klokkenluidersbescherming toe aan EU-personeel. De nieuwe wetgeving zou zich richten op burgers, onderzoeksjournalisten en andere klokkenluiders, die momenteel niet beschermd worden wanneer zij misstanden aan het licht willen brengen.