Nieuwsbrief Huis voor Klokkenluiders

De meest voorkomende misstandvermoedens waar het Huis voor Klokkenluiders werknemers in 2022 bij adviseerde, gingen over sociale onveiligheid op de werkvloer, waaronder angstcultuur en grensoverschrijdend gedrag. Dat blijkt uit het jaarverslag 2022 van het Huis voor Klokkenluiders. Fraudemeldingen en belangenverstrengeling zijn de daaropvolgende veel voorkomende meldingen.

“We horen van veel melders dat de interne meldprocedure van hun werkgever niet op orde is, of dat de opvolging ervan beter kan”, zegt Wilbert Tomesen, voorzitter van het Huis voor Klokkenluiders. Grensoverschrijdend gedrag en integriteitschending stonden het afgelopen jaar in de schijnwerpers door misstanden bij tv-programma’s en in de Tweede Kamer, die veel publieke aandacht kregen. Deze incidenten benadrukten dat grensoverschrijdend gedrag van allerlei aard kan zijn en kunnen leiden tot onveilige werksituaties.
 

Bekijk het volledige bericht en het Jaarverslag 2022 van het Huis voor Klokkenluiders.

Op 14 maart publiceerde het Tsjechische ministerie van Justitie een onderzoek naar het creëren van bewustwording over klokkenluiden in een aantal landen. Het Huis voor Klokkenluiders kwam daarbij als een van de ‘best practices’ uit de bus.

De studie vergelijkt het wettelijk en institutioneel kader voor klokkenluidersbescherming, bewustwordings- en communicatie-acties en richtlijnen voor handhavingsactoren in Tsjechië, Nederland, Kroatië, Frankrijk, het Verenigd Koninkrijk, Noorwegen en de Verenigde Staten.

Het Huis voor Klokkenluiders wordt daarbij als goed voorbeeld aangehaald. Zo verschaft de website zowel informatie aan zowel melders als werkgevers en worden nieuwe communicatievormen ingezet, waaronder podcasting. Ook de brochures op de website zijn volgens de studie duidelijk en gemakkelijk te begrijpen. De handleiding over intern onderzoek brengt bijvoorbeeld het hele onderzoeksproces in kaart en suggereert ook mogelijke onderzoeksvragen. Tot slot plaatst het Huis voor Klokkenluiders het melden van misstandvermoedens in een bredere kader van integriteit op de werkplek. Klokkenluiden wordt daarbij genoemd als onderdeel van de verbeteringen in de werkcultuur.

Bekijk hier de Comparative Study on Whistleblower Protection.

Een misstand op je werk vermoeden gebeurt niet dagelijks. Maar welke stappen moet je zetten? En wat kan het Huis dan voor iemand betekenen? Omdat lang niet iedereen daarmee bekend is maakten we een korte animatiefilm.

Het Huis geeft advies aan werknemers die vermoeden dat er op hun werk een misstand is. Dat kunnen ook vrijwilligers, stagiairs of ex-werknemers zijn. Voordat men intern meldt is het belangrijk om te weten welke stappen je kunt zetten en waar je dan op moet letten. Het Huis biedt daarvoor gratis en vertrouwelijk advies. In bepaalde gevallen doet het Huis ook zelf onderzoek.

Bekijk hier de introductiefilm.

De wijziging van de Wet Huis voor klokkenluiders ter implementatie van de Klokkenluidersrichtlijn is op 18 februari 2023 in werking getreden. Een aanvullende wetswijziging naar aanleiding van de evaluatie van de wet is aangekondigd. Om tot die aanvullende wetswijziging en daarmee een geheel herziene wet te komen, verdient het aanbeveling om tijdens een werkconferentie met praktijkbeoefenaren, beleidsambtenaren en wetgevingsjuristen de uiteenlopende ervaringen en opvattingen te bespreken. Op grond daarvan komt men tot gemeenschappelijke conclusies ten behoeve van de gewenste wetsherziening.

Het voorstel tot wijziging van de Wet Huis voor klokkenluiders (WHvk) tot de Wet Bescherming klokkenluiders (Wbk) is eind vorig jaar door de Tweede Kamer en begin dit jaar ook door de Eerste Kamer aangenomen. Het primaire doel van het voorstel is de implementatie van de Europese Klokkenluidersrichtlijn. Daarbij is de wetgever voorbij gegaan aan de gebreken die de eerdere wetsevaluatie heeft blootgelegd. Waarom het hiertoe beperkt is gebleven is opmerkelijk – de evaluatie dateert immers van 2020 – maar dat is een ander verhaal. Van belang is nu hoe de Minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK) denkt om te gaan met de nog steeds noodzakelijke verbeteringen. 

Lees hier het volledige opinieartikel.

Wet bescherming klokkenluiders: wat verandert er?

Op 18 februari jl. trad de Wet bescherming klokkenluiders in werking. Wat gaat er veranderen? De belangrijkste wijzigingen op een rij:

• De kring van beschermden is uitgebreid, hieronder vallen nu melders (naast werknemers en ambtenaren ook o.m. zelfstandigen, vrijwilligers, stagiairs, sollicitanten, aannemers, aandeelhouders, bestuurders en leveranciers), degenen die melders bijstaan, interne onderzoekers en betrokken derden.
• Definitie misstand is uitgebreid en omvat nu ook schending van het Unierecht, dreigende misstanden en (dreigende) schending van interne regels van de werkgever.
• De werkgever waarover de melding gaat moet bewijzen in gerechtelijk procedures dat de benadeling geen gevolg is geweest van de melding van een misstand of van openbaarmaking daarvan (verschuiving van de bewijslast).
• Een werknemer mag in de meeste gevallen niet aansprakelijk worden gesteld voor het doen van een melding (vrijwaring van gerechtelijke procedures).
• Een werkgever mag een melder niet verbieden om een melding te doen of informatie openbaar te maken (zwijgbedingen gesloten vanaf 18 februari 2023 zijn nietig).
• Specifieke bescherming van de identiteit van de melder gaat gelden voor alle meldingen, ook bij werkgevers en andere bevoegde autoriteiten.
• Direct extern melden is mogelijk.
• De interne meldprocedure bij de werkgever en externe meldkanalen bij de bevoegde autoriteiten moeten voldoen aan strengere eisen. De strengere eisen zijn:

                - De mogelijkheid van zowel een mondelinge als schriftelijke melding.
                - Registratieplicht.
                - Ontvangstbevestiging binnen 7 dagen.
                - Feedback binnen drie maanden.

• De mogelijkheid om anoniem intern een vermoeden van een misstand bij de werkgever te melden. In verband met het opstellen van nadere regelgeving treedt deze wijziging op een later moment in werking.

Meer weten? Kijk hier voor uitgebreide informatie op onze website of bekijk onze nieuwe brochure Aanpassingen voor uw meldregeling.