Nieuwsbrief Huis voor Klokkenluiders - februari 2024

Klokkenluiders komen sinds 1 februari in aanmerking voor gratis rechtsbijstand of mediation. De staatssecretaris Koninkrijksrelaties en Digitalisering, de minister voor Rechtsbescherming en het Huis voor Klokkenluiders hebben hiervoor een regeling getroffen. Zij hebben de Raad voor Rechtsbijstand gevraagd deze uit te voeren in samenwerking met het Huis voor Klokkenluiders. De regeling is opgesteld om klokkenluiders beter in staat te stellen hun rechtsbescherming af te dwingen.

Wilbert Tomesen, voorzitter Huis voor Klokkenluiders: “We zijn heel blij dat we gehoor kunnen gaan geven aan een behoefte die we al jaren horen van klokkenluiders. Benadeling na het doen van een melding van een misstand, zien wij helaas nog te vaak gebeuren. Het is daarom noodzakelijk dat de mensen, die iets in ons aller belang hebben gedaan, en daarna in de problemen zijn gekomen, daadwerkelijk worden ondersteund met gratis juridische bijstand.” Lees verder.

De in februari 2023 ingevoerde Wet bescherming klokkenluiders markeert een belangrijke mijlpaal in de juridische bescherming van werknemers binnen MKB-bedrijven (bedrijven met 50 tot 249 werknemers). Neem het verhaal van Jan*. Hij bevond zich in een positie , die door de uitbreiding van de Wet bescherming klokkenluiders sterker en veiliger is dan voorheen.

Jan, werkzaam op contractbasis in een bedrijf met gevaarlijke stoffen, vermoedde veiligheidsovertredingen voor productieverhoging. Het bedrijf hanteert strenge veiligheidsvoorschriften en Arbowetregels, maar heeft geen meldprocedure. Nadat Jan de directie informeerde over mogelijke inbreuken, werd zijn contract zonder reden beëindigd, ondanks zijn goede functioneren.

Dit bericht verscheen eerder in de Telegraaf op 29 december 2023 “Goede voornemens op de werkvloer”. De naam van Jan is gefingeerd met het oog op bescherming van de identiteit van de melder. Lees hier het volledige artikel.

Tijdens de opbouw van een omgevingsdienst, schond de dienst meerdere keren wet- en regelgeving bij de inhuur van externe medewerkers. Ook was er sprake van belangenverstrengeling en leefde de dienst het eigen integriteitsbeleid niet na. Dit blijkt uit een misstandonderzoek dat het Huis voor Klokkenluiders op 21 december 2023 publiceerde.

De omgevingsdienst – een samenwerkingsverband van meerdere gemeenten en een provincie – paste de Aanbestedingswet en het eigen inkoopbeleid niet goed toe. Ook werden meermaals de eigen integriteitsvoorschriften geschonden. Hierdoor was lange tijd niemand op de hoogte van de nevenfuncties van ingehuurde medewerkers. Via een verdienmodel ontvingen deze externe medewerkers bovendien provisie voor nieuwe voorgedragen externen, uit hun eigen netwerkorganisatie van zzp’ers. Bekijk hier het volledige rapport.

Vertrouwenspersonen kunnen een belangrijke rol spelen bij het tijdig signaleren van integriteitsschendingen en ongewenste omgangsvormen. Maar hoe vul je zo’n functie effectief in en wat komt daar allemaal bij kijken? De vernieuwde brochure  ‘Integriteit in de praktijk – de vertrouwenspersoon’ geeft antwoord op deze vragen.

Er zijn verschillende soorten vertrouwenspersonen. De twee meest voorkomende zijn de vertrouwenspersoon ongewenste omgangsvormen en de vertrouwenspersoon integriteit. Bij de eerste kunnen medewerkers terecht met problemen als pesten, intimidatie en discriminatie. Bij de tweede met vermoedens van integriteitsschendingen. Beiden hebben ook een rol bij de preventie van deze problemen op de werkvloer.

In de praktijk vervult vaak één vertrouwenspersoon deze taak voor zowel integriteitsschendingen als ongewenste omgangsvormen. Er is dan sprake van een gecombineerde vertrouwensfunctie. In deze brochure gaat het vooral over de gecombineerde functie, dus een vertrouwenspersoon voor zowel integriteit als ongewenste omgangsvormen. Download hier de brochure.

Voor het jaar 2024 heeft het Huis voor Klokkenluiders een aantal speerpunten vastgesteld, die bijdragen aan verhoging van de meldingsbereidheid en bevordering van klokkenluidersbescherming. 

Dit doen we onder meer door onze vindbaarheid te vergroten, de dienstverlening uit te breiden, de samenwerking met de bevoegde autoriteiten te versterken en een breder instrumentarium te ontwikkelen. 

Wilt u weten hoe we dat gaan doen? Bekijk dan de publieksversie van het Jaarplan.