Nieuwsbrief Huis voor Klokkenluiders - april 2024

Negen autoriteiten en inspecties hebben de handen ineengeslagen om het meldproces te verbeteren voor mensen die een misstand op het werk vermoeden. In de Wet bescherming klokkenluiders, die een jaar geleden in werking trad, zijn deze bevoegde autoriteiten aangewezen als extern meldkanaal voor klokkenluidersmeldingen. 

Het samenwerkingsprotocol dat de partijen op 11 april jl. ondertekenden, heeft als doel om het melders makkelijker te maken een eventuele misstand veilig te kunnen melden. Het Huis voor Klokkenluiders heeft een centrale en rapporterende rol binnen het netwerk van autoriteiten. 

De toenemende aandacht voor integere omgangsvormen en sociale veiligheid op de werkvloer draagt eraan bij dat steeds meer mensen zich durven uit te spreken over misstanden waar zij op of door hun werk tegenaan lopen. Wanneer zij hier een melding van willen maken, gebeurt dat vaak eerst intern, bijvoorbeeld via een vertrouwenspersoon of een integriteitscommissie. Als een melding niet juist wordt opgepakt of een melder liever direct extern meldt, kan hij daarvoor terecht bij een autoriteit die bevoegd is op het terrein van de melding. 

In Nederland zijn daarvoor de Autoriteit Consument en Markt, de Autoriteit Financiële Markten, de Autoriteit Nucleaire Veiligheid en Stralingsbescherming, de Autoriteit Persoonsgegevens, De Nederlandsche Bank N.V., het Huis voor Klokkenluiders, de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd, de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit en de Nederlandse Zorgautoriteit wettelijk aangewezen.

Een betere bescherming van melders van een vermoeden van een misstand, vraagt om versterking van het wettelijk kader en de positie van het Huis. Daarom heeft het Huis voor Klokkenluiders bij de informateurs om aandacht gevraagd voor het snel in werking laten treden van de toezegde handhavings- en sanctiebevoegdheid van het Huis. 

Daarnaast vraagt het Huis om in de wet een centrale en rapporterende rol op te nemen voor het Huis binnen het netwerk van bevoegde autoriteiten. Dit zijn autoriteiten en toezichthouders, die in de Wet bescherming klokkenluiders zijn aangewezen als extern meldkanaal.

Het beroep op het huis neemt steeds meer toe. In 2023 nam het aantal adviesverzoeken met meer dan 50% toe, net als het aantal werkgevers dat het Huis om informatie vroeg. De toenemende aandacht voor integere omgangsvormen en sociale veiligheid op de werkvloer dragen daaraan bij. 

Desondanks ziet het Huis dat werkgevers nog lang niet altijd doordrongen zijn van het belang en hun plicht om te zorgen voor een veilige meldomgeving en het correct behandelen van melders die in het maatschappelijk belang hun vinger durven opsteken. Het Huis heeft tanden nodig en een herkenbare, centrale rol om de bescherming van klokkenluiders in Nederland te verbeteren. Lees het volledige bericht en de brief aan de informateurs.

Iedereen heeft recht op een veilige werkomgeving. Dat klinkt misschien als een open deur, maar in de praktijk blijkt dit lang niet altijd vanzelfsprekend. Verschillende publieke en private organisaties hebben daarom het initiatief genomen tot de campagne Veilig Werkklimaat. 

De campagne is gericht op kennisdeling, inspiratie en verbinding tussen betrokkenen. Denk aan werkgevers, werknemers en experts uit de publieke én private sector. Het voornaamste doel: de dialoog aanwakkeren over een veilige werkomgeving, de vereisten van zo’n professioneel klimaat en de manieren om een transparant meldproces te faciliteren. Bekijk de campagnesite en doe mee!

Elkaar aanspreken is van grote toegevoegde waarde, voor individuen en voor de organisatie. Het is daarom waardevol dat collega’s leren hoe ze elkaar kunnen aanspreken en op een opbouwende manier aan elkaar terugkoppelen. 

In een nieuwe brochure geeft het Huis voor Klokkenluiders een aantal handvatten om een collega op een goede manier aan te spreken. Andere helpen weer om goed te reageren als een collega jou aanspreekt. Medewerkers die een rol spelen bij de bevordering en ontwikkeling van integriteit binnen de organisatie kunnen deze handvatten gebruiken bij informatie- en trainingssessies met medewerkers. Download hier de gratis brochure.

Voordat het Huis met een zaak aan de slag gaat, moet worden vastgesteld of de vermoede misstand een maatschappelijk belang raakt of een inbreuk vormt op het Unierecht. Maar wanneer is iets een misstand met maatschappelijk belang? Die vraag is niet makkelijk te beantwoorden. 

Het Huis kijkt uiteraard naar de kaders van de Wet bescherming klokkenluiders, maar beoordeelt elke zaak ook op basis van zijn unieke feiten en omstandigheden. Bijvoorbeeld: Hoeveel mensen worden geraakt door de vermoedelijke misstand? Zijn die mensen extra kwetsbaar? Wat is de aard van de organisatie waarin de gemelde misstand zich afspeelt? Wat is de omvang van de (mogelijke) schade? En is er wellicht maatschappelijke onrust te verwachten? 

Aan de hand van drie uitgewerkte voorbeelden op onze website, leggen we uit hoe het Huis toetst of er sprake is van een misstand met maatschappelijk belang. Aan de hand van (vaak een optelsom van) verschillende factoren, lichten we de voorbeelden toe. Bekijk hier de voorbeelden.

We zoeken een adviseur die van onmisbare waarde wil zijn voor melders die bij ons aan de bel trekken.

Jij bent verantwoordelijk voor het informeren, adviseren én doorverwijzen van individuele (potentiële) melders binnen de publieke en private sector. Hiervoor onderhoud je contacten met deze (potentiële) melders en adviseer je hen op een onafhankelijke en onpartijdige manier over het melden van een vermoede misstand of inbreuk op Unierecht. Bekijk de volledige vacaturetekst en reageer vóór 6 mei.