Informatie voor melders

Wanneer bent u beschermd tegen benadeling door een werkgever als u een melding doet?

Vermoedt u een misstand op uw werk? Heeft u die misstand gemeld bij de werkgever (intern melding), bij een bevoegde autoriteit of andere instantie die bevoegd is uw melding in behandeling te nemen (externe melding)? Dan mag de werkgever u niet benadelen vanwege deze melding.

Een werkgever mag u bijvoorbeeld niet ontslaan of een lagere functie aanbieden vanwege uw melding. En hij mag u ook niet intimideren, pesten, uitsluiten of dwang op u uitoefenen. U bent beschermd tegen benadeling als uw melding is gebaseerd op redelijke gronden op het moment dat u de melding doet. Dit houdt in dat uw vermoeden niet is gebaseerd op ‘van horen zeggen’. U moet zelf dingen gezien of meegemaakt hebben, en bijvoorbeeld (papieren, e-mails, foto's of andere bewijzen) kunnen tonen waarop u uw vermoeden baseert.

Wanneer bent u beschermd tegen benadeling door een werkgever als u een melding openbaar maakt?

U mag informatie over een misstand niet zomaar openbaar maken, bijvoorbeeld door deze aan een journalist door te geven. Dat mag in de meeste gevallen alleen als u de misstand gemeld heeft, en de werkgever of de bevoegde autoriteit of instantie waar u heeft gemeld deze niet voldoende oppakt. Soms mag u informatie openbaar maken zonder eerst een melding te doen bij uw werkgever (interne melding) of bij een bevoegde autoriteit of instantie (externe melding). Dat mag als u redelijke gronden heeft om aan te nemen dat de misstand een dreigend of reëel gevaar kan zijn voor het algemeen belang, bijvoorbeeld de volksgezondheid.

Ook mag u informatie meteen openbaar maken als er een risico bestaat dat u wordt benadeeld als u eerst meldt bij een bevoegde autoriteit of instantie, of als niet waarschijnlijk is dat de misstand goed wordt verholpen.

Een werkgever mag u niet benadelen als de openbaarmaking is gebaseerd op redelijke gronden op het moment dat u de openbaarmaking doet. Dus als uw vermoeden is gebaseerd op iets wat u zelf heeft gezien of meegemaakt, en bijvoorbeeld (papieren, e-mails, foto's of andere bewijzen) kunnen tonen waarop u uw vermoeden baseert.

Wanneer geldt het verbod op benadeling ook voor andere personen of bedrijven?

Bent u zelf geen melder maar bent u op een andere manier betrokken bij de melder, bijvoorbeeld omdat u de melder bijstaat of helpt? Dan bent u ook beschermd tegen benadeling door een werkgever als gevolg van de melding. Dit geldt bijvoorbeeld voor een vertrouwenspersoon binnen de organisatie of een vakbondsvertegenwoordiger.
Ook geldt het benadelingsverbod voor betrokken derden, zoals:

•   collega’s of familieleden die via hun werk verbonden zijn met de melder;
•   een ander bedrijf dan het bedrijf waarover de melding gaat, bijvoorbeeld
  het (eigen) bedrijf van de melder, wanneer hij is ingehuurd. Of een ander
  bedrijf waar de melder voor werkt of via zijn werk mee te maken heeft.
  Zoals een aannemersbedrijf dat is ingehuurd door de werkgever.

Wie moet bewijzen dat u bent benadeeld door de werkgever vanwege de melding?

De werkgever waarover de melding gaat moet bewijzen in gerechtelijk procedures dat de benadeling geen gevolg is geweest van de melding van een misstand of van openbaarmaking daarvan. Hij moet bijvoorbeeld laten zien dat er andere goede redenen waren om de maatregelen te nemen waardoor u bent benadeeld.

U moet wel bewijzen dat u een melding of openbaarmaking heeft gedaan en dat u bent benadeeld.

Heeft u een melding gedaan bij een autoriteit of andere instantie die bevoegd is de melding in behandeling te nemen? En heeft u bewijs nodig dat u de melding hebt gedaan bij een autoriteit of instantie? Vraag dan aan die autoriteit of instantie om informatie waarmee u kunt bewijzen dat u de misstand daar heeft gemeld.

Kan een werkgever u aansprakelijk stellen voor het doen van een melding?

Als u een misstand meldt of openbaar maakt kunt u niet altijd voorkomen dat u zelf ook bepaalde regels overtreedt, bijvoorbeeld uw geheimhoudingsplicht. Ook kunt u zich soms schuldig maken aan verboden informatieverwerving, laster, schending van auteursrechten, openbaarmaking van bedrijfsgeheimen, schending van de vertrouwelijkheid of schending van bescherming van persoonsgegevens.
U bent in de meeste gevallen niet aansprakelijk als u voldoet aan de volgende voorwaarden:

•   U heeft redelijke gronden om aan te nemen dat de melding of
openbaarmaking noodzakelijk is voor de onthulling van de misstand;
•   U heeft redelijke gronden om aan te nemen dat de gemelde informatie juist is;
•   U heeft de melding op de juiste manier openbaar gemaakt.

Vindt de werkgever dat u niet heeft voldaan aan deze voorwaarden? Dan moet hij dat in een gerechtelijke procedure bewijzen.

De bescherming tegen aansprakelijkheidstelling geldt ook voor andere personen of bedrijven dan een melder, bijvoorbeeld voor iemand die de melder bijstaat.

Let op: er zijn uitzonderingen. Heeft u toegang gekregen tot informatie of documenten over uw melding doordat u een strafbaar feit heeft gepleegd? Heeft u bijvoorbeeld een verboden terrein betreden of een computersysteem gehackt? Dan kunt u hiervoor wel strafrechtelijk vervolgd worden. U bent ook niet beschermd tegen aansprakelijkheidstelling als het gaat om bescherming van gerubriceerde informatie zoals staatsgeheimen, het beroepsgeheim van advocaten, het medisch beroepsgeheim en de geheimhouding van rechterlijke beraadslagingen.

Mag een werkgever u verbieden om een melding te doen of informatie openbaar te maken?

Een werkgever mag u niet verbieden om een melding te doen of informatie openbaar te maken. Staat dit verbod in een overeenkomst die u hebt ondertekend? Bijvoorbeeld een zwijgbeding in een vaststellingsovereenkomst? Zijn deze bedingen gesloten na 17 februari 2023 dan is die bepaling in de overeenkomst nietig. Dat betekent dat die bepaling niet geldt.

Een werkgever kan zelf ook de wet overtreden als hij het u onmogelijk maakt om een melding te doen. Of als hij bijvoorbeeld leugens over u verspreid of u zwartmaakt. Dit gedrag is in sommige gevallen zelfs strafbaar.

Wilt u meer informatie of advies over uw rechten als melder of als persoon die een melder bijstaat?

U kunt bij het Huis terecht voor onafhankelijke informatie en gratis adviezen. Neem hiervoor contact op met onze afdeling Advies. Op deze pagina kunt u lezen wat onze adviseurs voor u kunnen betekenen en hoe u de afdeling Advies kunt bereiken.

De afdeling Advies verleent echter geen juridische bijstand voor wat betreft de behartiging van uw eigen belangen. Hiervoor kunt u terecht bij de volgende instanties:

•   Het Juridisch Loket. Kunt u de kosten voor juridische
bijstand of advies niet betalen? In sommige gevallen kunt
u een vergoeding krijgen voor de kosten van een
advocaat of bemiddelaar. Het Juridisch Loket kan u ook
informeren in welke gevallen u deze vergoeding kunt
krijgen. Kijk voor meer informatie en contactgegevens op
de website van het Juridisch Loket.
•   Heeft u een rechtsbijstandsverzekering of bent u lid van
een vakbond? Vraag dan of zij u kunnen helpen.
•   Sociaal raadsman en de rechtswinkel. Heeft u vragen
over bijvoorbeeld het arbeidsrecht en sociale zekerheid?
Een sociaal raadsman is een professionele hulpverlener
  die u gratis informatie en advies kan geven. Ook bij de
rechtswinkel kunt u gratis terecht met dit soort vragen.

De afdeling Advies bekijkt graag met u waar u het best
juridisch advies kunt vragen en beoordeelt graag met u
en uw juridisch adviseur wat de vervolgstappen kunnen
zijn.

Heeft u al een melding gedaan bij een autoriteit of andere instantie die bevoegd is uw melding in behandeling te nemen? En heeft u informatie over die melding nodig, bijvoorbeeld omdat er een procedure loopt bij de rechter of bij een mediator? Vraag dan de autoriteit of instantie om de informatie over uw melding naar u toe te sturen.